SANTAKRUZAN SA IBABANG PALALE: CELEBRA 2021

Ang ritwal ng Santakrusan o Awit sa Dalit ay isinasagawa tuwing buwan ng Mayo taon-taon sa ibat-ibang linang sa bayan ng Tayabas. Ito ay paawit na isinasalaysay ang kwento ng paghahanap ni Santa Elena at ng kanyang anak na si Contantino sa Krus na kinamatayan ni Hesus. Sinisimulan ang ritwal tuwing ika-3 ng Mayo sa bahay ng kabisilya at magtatapos tuwing ika-huling biyernes ng nasabing buwan, ang huling gabi ay tinatawag na Celebra (salitang espanyol na ibig sabihin ay ipagdiwang).

          Nitong Mayo 28, 2021, biyernes, huling araw ng Santakrusan sa Brgy. Ibabang Palale ay dumalo ang grupo ng OST-Tayabas Heritage Group Inc. upang masaksihan at makiisa sa isinasagawang ritwal ng Santakrusan sa lugar. Ang ritwal na ito o ang Celebra ay sinimulan ng araw na iyon sa ganap na ika-3 ng hapon at natapos ng ika-5 ng umaga ng sumunod na araw, Mayo 29, 2021. Nagsimula ito sa unang balwarte na gawa sa kawayan, may mga pinta ng kurus, santo at santa, sa kalye patungong kapilya ng Our Lady of Visitation Parish,Brgy. Ibabang Palale. Ang disenyo nito ay iwinangis sa kapilya. Pinamunuan ni Gng. Tomasa Llaneta (Aling Toma) ang awit at pagtugtog naman kay G. Isabelo Cabuyao (Mang Beloy) gamit ang kaniyang gitara.

          Ang libro ng Celebra ay naglalaman ng sampung bahagi na siyang isinasalaysay ng paawit sa buong ritwal. Pupunuan ito sa emprenta ng libro o ang pinagmulan ng kwento na isasalaysay (history). Ang mga nagsidalo sa Celebra ay paawit na tutugon sa poga na ituturan ng namumuno, ang mga tinutugon ay magmumula sa emprentang libro na kanilang hawak.  Sunod dito ay ang Susi ng libro, kwento ng susing pinanday upang mabuksan ang mahiwagang librong nakita sa kabundukan. Sunod naman ay ang Binyag sa Roma, tungkol ito sa pagbibinyag ng mga Obispo sa boong Emperio ng Roma at talambuhay ni Santa Elena at pagsilang ng kaniyang anak na si Constantino. Ang ika-apat na bahagi ay ang Celebra de Puerto 3 Balwarte, sa bahaging ito lumilipat na ang mga nagsisispagdalit sa pangalawang balwarte, ang ikalawang barwarte ay isinunod naman sa disenyo ng kumbento na katabi ng kapilya. Sunod ay ang pagpuri sa tatlong balon, dito’y dinadasalan nila ang mga balon na umaapaw sa dami ng tubig. Sa aktuwal na awit sa dalit ang magsisilbing balon na siyang dadasalan ay ang mga batangan sa harapan ng kumbento. Ang kasunod nito ay ang Verso Capitolo, ang wika ng Reynang Mahal kung saan ay iniutos ng reyna na pagalingin ang matandang pipi. Ang ika-pitong bahagi ay ang pagtitibag at puri sa Tatlong Crus at ang pagsayaw ng Harigading. Ang bahaging ito ay isinasalaysay ang pagkakita ng kurus na kinamatyan ni Hesus na nasa ilalim ng kinatitirikan ng simbahan, ito’y dinasalan at sila’y nagdiwang at nagpapuri sa pagkakita ng krus sa pamamagitan ng pagsayaw ng buong galang sa harapan ng krus. Ang pagsasayaw na ito ay sinasabayan ng awiting harigading habang umiindak ang kanilang mga paa at sinasabayan ng kumpas ng kanilang mga sambalilo. Ang sumunod naman dito ay ang pagbubukas ng Cortina o ang pagdadala ng krus na namataan pababa sa kabundukan upang dalhin sa kabayanan. Ika-9 na bahagi ay ang pag-aatang at pag-iestasyon, ang bahaging ito ay nagsasalaysay sa pag-aatang sa kurus upang ilibot sa kabahayan, dasalan at papurihan ng mga Santo at Santa. Ang huling bahagi ay ang pagpupundar, pagtatayo ng Ermitang paglalagyan ng krus na kinamatayan ni Hesus. Ang huling bahagi ng ritwal ay nakalipat na sa loob ng simbahan ng Our Lady of Visitation Parish, natapos ito ng bandang ala-5 ng umaga.

          Sa pagtatapos ng ritwal hindi alintana ng mga nagsidalo ang puyat at pagod, pagkalabas ng simbahan ang mga ito ay masigla at muli pang nagsayaw ng Harigading tanda ng pasasalamat sa mga biyayang ibinigay ng maykapal at kanilang tinatamasa mula noon hanggang sa kasalukuyan.

 

PUENTECITO'S OF TAYABAS CITY - SMALL SPANISH STONE ARCHED BRIDGES

 

 

ANG HAGDANG BATO NG BARANGAY PANDAKAKI

          Ang Hagdang Bato na ito ang nag-uugnay sa Barangay Pandakaki at Barangay Wakas sa Bayan ng Tayabas.

          Ayon sa salaysay ni Dolores Durana, ang istrukturang ito ay itinayo noong dekada sitenta (1960s) sa panahon ng panunungkulan ng kanyang Amamang Jose Javal bilang noon ay Punong Nayon ng Barangay Pandakaki.

          Noong wala pa ang Hagdang Bato, ang mga tao ay dumadaplas o umaakyat sa pamamagitan ng pagkapit lamang sa mga ugat ng mga puno sa tuwing dumaraan sa lugar na ito kaya naman naisipan ni Amamang Jose na gumawa ng hagdanan gamit ang mga bato mula si Ilog Dumacaa.

          Nagyaya ng inuman si Amamang Jose sa kanyang mga kanayon at doon niya unang inihayag ang kanyang ideya na gumawa ng isang hagdang bato. Nang sumunod na linggo ay nagyaya naman siya ng mukmukan at muli ay dito niya inulit ang ideya na sila ay gumawa ng isang hagdang bato.

          Kaya naman isang bayanihan ang naganap sa pamumuno ni Nory Durana na noon ay Pangulo ng United Boys and Girls Club, mga kabataan ng Barangay Pandakai at Barangay Wakas at mga propitaryo nito.

          Tuwing araw ng Sabado sila ay nakalinya mula sa may ilog hanggang sa itaas ng hagdan at pinagpasa-pasahan ang mga bato at sa loob ng isang araw ay nakakagawa sila ng apat na baytang. Hindi nagtagal ay humiling din sila ng karagdagang tulong sa noon ay Alkalde ng Tayabas na si Mayor Carmelo Nadera para sa kanilang itinatayong hagdang bato.

          Nang matapos ang Hagdang Bato ay mayroon itong kabuuang isang daa’t limang (105) baytang at nagkaroon din ito ng inagurasyon na dinaluhan ni Mayor Carmelo Nadera at ng Sangguniang Bayan ng Tayabas.

          Sa ngayon ay walumpung (80) baytang pa ang natiitra sa hagdang bato na ito at napakalaki talaga ng naitulong nito sa mga mamamayan ng Barangay Pandakaki at  Barangay Wakas pagdating sa transportasyon at lalo sa mga mag-aaral ng araw-araw dumaraan dito upang makapasok sa paaralan sa loob ng mahigit animnapung (60) taon.

 

Ang Hagdang Bato ng Barangay Pandakaki.

 

Kgwd. Irene Javal, Kgwd Ramil Javal, Michael Vincent Pabulayan, 

Ogie Mabuting at Mariel Mabuting.

 

 

Ang paaralan kung saan pumapasok ang mga mag-aaral mula sa Barangay Pandakaki na dumadaan sa Hagdang Bato.

Panayam kay Dolores Durana (kaliwa) kasama sina Mariel Mabuting at Michael Vincent Pabulayan.

 

Excerpt from MR. KOKO PATAUNIA (OIC-Cultural Heritage Preservation Office/OST-THG Board of Trustee) Speech:

Bago po ako magsimula ay nais ko po munang bumati sa ating mga butihing panauhin:

Narito po ang ating Punong Lungsod: Mayor Ernida Agpi Reynoso

Narito rin po ang ating Pangalawang Punong Lungsod:

Kgg Manuel Victorio T. Maraig

Para naman po sa ating mga kagalang galang na konsehales ng lungsod:

Kgg. Dino Romero

Kgg. Julius Luces

Kgg. Sergio Caagbay    

Kgg. Phaula Nadres

Kgg. Luzviminda Cuadra- na siyang chair ng komitiba para sa turismo at cultural

Kgg. Farley abrigo

Kgg. Priscilla Glorioso

Kgg. Marfeo Jacela

Kgg. Marcedita Reyes

Kgg. Filemon Villanueva

Naririto rin po and PKB Pres natin, Kgg. Ricardo Queaño

At ang SK president natin, Kgg. Art Tristian Pontionso

at ang Executive Assistant ma’am LOVELY REYNOSO PONTIOSO.

Sa mga nariritong mga pinuno ng tanggapan, mga section heads at sa kapwa ko kawani ng lungsod ng Tayabas…

Isang magandang umaga po at makasaysayang araw po sa ating lahat.                           

SA ARAW NA ITO, ika-dalawampu’t pitong ng Abril ay ginugunita sa buong Pilipinas ang makasaysayang pangyayari na naganap sa Mactan. Na kung saan buong giting, tapang, at kabayanihan ang ipinamalas ng mga katutubo sa katauhan ni Lapu Lapu. Sa pag tatanggol sa kasarinlan at Kalayaan ng katutubong lupain laban sa mga kastilang dayuhan.

SA ORAS NA ITO, ika-walo ng umaga ay ginugunita sa buong Pilipinas sa pamamagitan ng pag aalay ng mga bulaklak bilang handog sa kadakilaan ng ating mga bayani. Dito sa Tayabas, sabay sabay ang seremonya ng pag gunita- pag aalay ng mga bulaklak sa mga bantayog ni JOSE RIZAL at Manuel Luis Quezon, Sa bantayog ni Jose Abad Santos, na nakalagak sa kalapit na gusali ng mga kapatid na Mason, sa bantayog ng taaw sa trese de Agosto, sa monumento ni Apolinario Dela Cruz sa Isabang.

Limandaan taon na ang lumipas simula noong 1521. Buwan ng Marso ng dumaong ang barkong Trinidad na pinamumunuan ni Fernando Magallanes o Ferdinand Magelan. Naglayag sila pa espanya sa atas ni Haring Felipe upang tuklasin, alamin, saliksikin, at ihasik ang pananampalatayang Kristiyano sa dakong silangan ng mundo.

Noong ika dalawampu’t isa ng Marso, dumaong ang mga dayuhan sa Mactan, Cebu at dito unang nag tagpo ang mga katutubo at dayuhang kastila. Makalipas ang isang buwan, noong ika-dalawampu’t pito ng Abril nanaig ang nasang ipag-tanggol ang kasarinlan at kalayaan ng mga katutubo, laban sa mga kastila. Nag aklas ang mga katutubo, ipinagtanggol ang mga lupain, dumanak ang mga dugo, at napaslang ni Lapu Lapu si Fernando Magallanes.

ITINALA SA KASAYSAYAN ang ika-dalawamput pito ng Abril taong 1521 bilang kaunahang pagtatangka ng mga katutubo na ipagtanggol ang sariling lupain.

ITINALA ito bilang UNA…. At MATAGUMPAY na pakikipaglaban ng mga Pilipino laban sa mga mananakop na dayuhan.

Sa paglipas ng panahon dahilan na rin sa lakas at makabagong pamamaraan pang digma at kasama na rin ang mga paring nangangaral ng Kristiyanismo, lumawak ang sakop ng mga dayuhang kastila. Limampu’t pitong taon ang lumipas mula noong 1521, noong 1578 naman nakarating ang mga dayuhan sa TAYABAS, NA ATING LUPAIN. Inihasik ang aral ng Kristiyanismo, nagtayo ng simbahan at makalipas pa ang ilang panahon, itinatag ang gobyernong sibil.

Sa pagpapalaganap ng pananampalatayang Kristiyano ay sina Padre Juan de Plasencia at si Padre Diego de Oropesa, mga misyonaryong pransiskano ang unang NAGPUNLA ng binhi ng pananampalatayang Kristiyano dito sa atin. Samantala, Si Don Lucas Plata naman ang siyang tinanghal na unang Mayor o Gobernadorcillo ng bayan ng Tayabas.

IYON PO ANG SIMULA. Ang binhing inihasik ay umusbong at naging isang matibay at malusog na punong kahoy. Ang kabayanihang ipinamalas ng ating mga ninuno ay nag bunga ng kasarinlan, Kalayaan, at mga tinatamasang kaunlaran natin ngayon.

Sa mga lumang gusali na naitayo kagaya ng Casa Comunidad, ang maringal na simbahan ng San Miguel Arkanghel, ang munting simbahan o Ermita ng Angustias, Santuario de las Almas, mga Kampo Santo, sa mga adobeng tulay at bambang. Sa lahat pong ito ay mababanaag ang isang dakilang kasaysayan NG MGA PILIPINO, NG MGA TAYABASIN.

Ang tanggapan po ng City Administrator, sa pamumuno ni GINOONG DIEGO V. NARZABAL na may saklaw nang seksyon ng City Museum at Cultural Heritage Preservation Office ay lubos na nakikiisa sa  pag gunita ng dakilang araw na ito.

Maraming Salamat po!

Puente de Don Francisco de Asis Clean-Up/ Trimming Brgy. Calumpang, Tayabas City. Abril 9, 2021 (Biyernes)

Sa ganap na ika-walo ng umaga (8:00am), naisagawa ang ikalawang beses ng paglilinis ng Puente de Francisco De Asis. Sa pangunguna ng OST- Tayabas Heritage Group, sa Tayabas Rescue Response Team Inc. (TRRT Inc.) na nanatiling nakasuporta sa kabila ng pagiging boluntaryo at ang hinahangad lamang ay makatulong sa adhikain at layunin hindi lamang sa aming organisasyon kundi pati na rin sa Lungsod ng Tayabas at kalapit bayan nito. Sa suporta ng City Disaster Risk Reduction Management Office (CDRRMO) na nag pahiram ng ilan sa kanilang mga kagamitang proteksyon na bukal sa kanilang kalooban, dahil dito naisagawa ng mabilis at maayos ang aktibidad.

Nag kaisa ang puwersa ng dalawang organisasyon at nag tulong-tulong upang matapos ito ng maayos. Naging mahusay ang ipinakita ng bawat isa, ngunit sa kalagitnaan at tirik na araw habang ginagawa ni Sir Francis Bebida ang kanyang buwis- buhay na tungkulin nag karoon ng di inaasahang insedente. Kabilang siya sa puwersa ng Tayabas Rescue Response Team Inc., na ngayon ay nasa mabuting kalagayan at kasalukuyang nag papagaling. Sinigurado ng grupo ang kaniyang kaligtasan kaya't bago pa man mangyari ang aksidente ay nakasuot siya ng safety helmet at safety gears, dahil dito hindi siya napuruhan ngunit nag-taglay siya ng ilang sugat at gasgas. Matapos lapatan ng pangunang lunas ay naisugod siya sa pinaka malapit na pagamutan para masigurado ang kanyang kaligtasan. Habang siya ay ginagamot at sinusuri ng mga espesyalista ipinag patuloy ang aktibidad kasama ang mga naiwan na miyembro.

Sa gabay ng Poong Maykapal napag-tagumpayan ng maayos ang aktibidad at ligtas ang bawat isa, nawa po ay maging aral ang mga pangyayaring ito sa ating lahat. Hindi lamang po sa ganitong uri ng panahon dapat mag suot ng tamang proteksyon sa katawan kundi sa lahat ng pag kakataon, lalo na sa kasalukuyan nating hinaharap na pandemya.

Angela Escosia

IAB/AE/MVP

#protectpreservepromote

#heritagemonth2021

#VictoryAndHumanity

 

A.   UNANG BAHAGI

The program starts with the Prayer sang by John Ernest Aranilla, member of the organization, followed by the singing of National Anthem who also led by him. That was a blessed and fresh start for a program. After that, Mr. Joshua Magracia, Board of Director of the said organization and serve as the Master Ceremony of the event, do the roll call of the participants and then followed by the heartwarming opening remarks/speech of the past OST-THG Inc. Chairperson in person by Mr. Kiven Wilmer P. Rayel. Emphasizing the importance of camaraderie, cooperation and connection inside and outside the organization. He also pointed out how OST-THG Inc. build such family-like connection for the youth.

 

          After the speech, the MC again steal the spotlight to introduce the speaker for a 2-hour talk. He introduces Mr. Gilbert E. Macarandang, Katuwang na Propesor sa Dibisyon ng Kasaysayan sa Unibersidad ng Pilipinas, Los Baños, Manila.

 

          Mr. Macarandang talk about three (3) important things. One, how organization started. Two, what could be its future and three, what its direction after the pandemic. At first, he define an organization as a group that seeks to provide a solution to an existing problem or issue and/or to prevent and mitigate a potential threat, it has an objectives and purposes and , it eventually have conflicts due to political differences. He also emphasizes how organization will continue by citing the following, (a), It should have a continuous source of fund or support (b) It should have an active member (spirit of volunteerism, dedication, and loyalty to the organization) (c), Good Leadership over the organization and (d), it has an affiliation or connection over other organization with the same objectives.

         

          On the middle part of discussion, he brings up the important of the bridge, saying that it serves as a route of commerce and industry and, it is significant on development. She also emphasizes that this is a battle between development and preservation. “Wala silang paki sa preservation, puro nalang modernization” he said. While on the question-and-answer portion, he differentiates the heritage and history in order to answer the question that came from Ernest Aranilla. He said that Heritage (pamana) is a result/product of the history and involves several disciplines that can be pass on to the future generation while History (kasaysayan) is the records of the past. After the talk, Mr. Kevin Pabulayan, OST_THG Inc. current chairperson and Keissy Palma Rayel, past OST_THG Inc. chairperson gave certificate of appreciation to Mr. Gilbert Macarandang for lending his time and knowledge as a guest speaker at the organization year-end assembly.

                   

          Next is the one-hour talk of Mr. Jericho Pagana, senior member of OST-THG Inc. He tackles all about ordinances and resolution that aims to protect the declared national cultural heritage and even the ‘considered’ important. The one-hour discussion circled on the question “Sapat ba?”, pertaining to the said ordinance and resolution. The session fired up when some members starts to spit out their own opinion, beliefs and thought about the question. Giving assumptions that contradict one another making the session more fruitful and effective. After a long discussion, explanation and deliberation, the talks ended and the program proceed to the lunch break.

 

B.   IKALAWANG BAHAGI

 

          The second part was started with the creative and funny jingle/Christmas carols presentation OST-THG member, divided into three group. And due to some circumstances, the awarding for the members who caters and shows extraordinary love and activeness on their responsibility as a member of OST-THG. The certificate of recognition was awarded to Mr. Ernest Aranilla, John Jerick Fuertes, Angela Escosia, Mikaela Cuevas and Moira Balderamos. They receive certificate, gift certificate and token.

 

          Games and Raffle were initiated after the awarding. The participants were divided unto 4 groups, 2 groups have 6 members while the other 2 have 5. They are required to compete with 4 games and who will get the highest points will hail as the champion. After 3 hours of competition, the Group 2 was declared as the champion after garnering a total of 13 points, followed by group 1 with 12 points, next is group 4 with 11 points while the last is Group 3 with 9 points. The Champion received 500.00 pesos in cash, 2^nd received 400.00 pesos in cash, 3^rd received 300 pesos in cash while the 4^th received 200 pesos in cash. On the other hand, the group of Ernest, Shirven, Jay Eric, and Kenneth won the Best Jingle/Christmas Carol Competition and receive 200.00 in cash.

 

On the last part of the program, the organization conduct an open-forum. Giving all the members the freedom to share their thought, beliefs and experience. Some of the member, share how they started to become a member and how this group make them feel that they can help. Also, they also stated how to group help them on self-development. Citing a different experience and looking back how it is started. And with the closing remarks and a group photo, the year end assembly and team building came into conclusion. Giving them a new experience to look back, again.